Best practices
netwerkbijeenkomst beleidsmakers cultuur en erfgoed in Zuid-Holland
18 april 2023
Op dinsdag 18 april 2023 was de netwerkbijeenkomst voor beleidsmakers cultuur en erfgoed in Zuid-Holland. Voor deze bijeenkomst zijn er best practices verzameld met als doel anderen te inspireren.
Voorne aan Zee
De Brielse maskerade
Wie zijn betrokken?
De organisatie is sinds 2012 in handen van de Stichting Kunst en Cultuur Voorne. Iedereen in Brielle mag meedoen en wie niet meedoet, is als toeschouwer onderdeel van het feest. Zowel groepen en verenigingen als individuen nemen deel aan de wedstrijd. De gemeente Brielle en het college van B en W spelen een belangrijke rol als facilitators en aanwezigen.
Waar gaat het om?
De Brielse Maskerade is een verkleedfeest op de avond van 5 december. In Brielle wordt het ook wel Klaassielopen genoemd. Volwassenen, en ook enkele kinderen, trekken verkleed en gemaskerd door de straten van Brielle langs het bordes van het museum op de Markt, waar het college van B en W staat. De meest ingenieus verklede mensen kunnen een prijs winnen die door een jury bepaald wordt. De deelnemers oefenen op ludieke wijze kritiek uit op de plaatselijke of landelijke politiek, of bepaalde misstanden, of beelden een humoristische situatie uit. Er mag niet gesproken worden, maar wel gezongen of muziek gemaakt.
Hoe is het project gefinancierd?
Vanuit de subsidie van de gemeente aan de stichting; daar is geen specificatie op.
Krimpenerwaard
Lezingen door Stichting Archeologie Krimpenerwaard
aan statushouders
Wie zijn betrokken?
Stichting Archeologie Krimpenerwaard (SAK) en Stichting Krimpenerwaard Intercultureel.
Waar gaat het om?
SAK verzorgt lezingen over de geschiedenis, de omgeving en het landschap van de Krimpenerwaard. De lezingen worden gegeven aan statushoudersgroepen van Stichting Krimpenerwaard Intercultureel. Hierdoor krijgen ze meer kennis over en voelen ze zich meer verbonden met de omgeving waarin zij wonen.
Deze activiteit was erg succesvol en wordt de komende jaren voortgezet via een jaarlijkse subsidie.
Hoe is het project gefinancierd?
De eenmalige aanvraag voor dit project was € 1.050. De gemeente Krimpenerwaard heeft deze subsidie verleend.
Maassluis
Maritiem Erfgoed Maassluis (MEM)
Wie zijn betrokken?
Met het MEM programma worden de volgende doelgroepen bediend: recreatieve bezoeker van Maassluis, start-ups met innovaties op het gebied van Maritieme Verduurzaming, onderwijs: MBO, HBO en WO (stages en afstudeerprojecten), sleepboot-stichtingen en hun vrijwilligers, verwantschapsgroepen (musea), bedrijven in de regio – technisch en specifiek maritiem georiënteerd, en de inwoners van Maassluis.
Wat is de betrokkenheid van de gemeente?
Het programma Maritiem Erfgoed Maassluis (MEM) van de gemeente is opgezet ter uitvoering van het 10-jaren plan. Het programma omvat verschillende projecten. In fase 1 en het eerste onderdeel van fase 2 staat het project Erfgoed Deal centraal, met daaronder 5 deelprojecten. Een aantal nieuwe projecten is in ontwikkeling, die voortkomen uit de deelprojecten van de Erfgoed Deal. Met de ontwikkeling van de nieuwe projecten, verandert de positie van de gemeente. Er komen nieuwe projecteigenaren bij. De gemeente is verantwoordelijk voor het Erfgoed Deal project en de 5 onderliggende deelprojecten. De gemeente is eigenaar van de loods en is verantwoordelijk voor de duurzame verbouwing van het pand. Dat is een nieuw project, dat buiten de scope van de Erfgoed Deal valt. Overige nieuwe projecten vallen onder de verantwoordelijkheid van andere eigenaren.
Waar gaat het om?
A. Erfgoed Deal project (2021-2023) met 5 deelprojecten
- Vaarprogramma
- Ontwikkeling Living Lab en coöperatie met ontwikkelstichting
- Ontwikkeling buitenhavengebied (pand met zeezoutbatterij en biobased PV-panelen)
- Ontwikkeling binnenhavengebied (Hudson met zeezoutbatterij en warmtepomp)
- Leeromgeving Erfgoed inclusieve gebiedsontwikkeling
- Subsidie: Erfgoed Deal ministerie OCW
- Eigenaar: gemeente
B. Project regionaal vaarprogramma (2024-2026)
- Uitbreiding in regio met meerdere schepen, metro en musea
- Eigenaar: Stichting Sleepboothaven Maassluis
C. Project economische inrichting pand
- Werkplaats, start-ups, bedrijven, refit lab
- Eigenaar: ontwikkelstichting
D. Project Museale inrichting pand
- Thema Maassluis toen, nu, straks in een maritieme regio
- Eigenaar: ontwikkelstichting
E. Project duurzame verbouwing pand (2023-2024)
- Circulair renoveren en verduurzamen
- Eigenaar: gemeente
F. Project verduurzaming omgeving pand (hotel Maassluis-SIMA-HDM)
- In stappen naar zelfvoorzienende omgeving
- Eigenaar: gemeente en gebiedscoöperatie
Welke activiteit vindt er plaats?
Stip op de horizon 2030: Het Living Lab als duurzame ontwikkelplek voor musea, onderwijs, schepen en bedrijven.
Hoe is het project gefinancierd?
Er is € 650.000 beschikbaar vanuit de Erfgoed Deal. Plus een bedrag voor de aankoop van het pand en verbouwing.
Barendrecht
Fruit of the Hood
Wie zijn er betrokken?
Fruit of the Hood is een project van Stichting Het Kruispunt Live in samenwerking met Stichting KijkopWelzijn.
Waar gaat het om?
Met het project ontwikkelen het cultureel verzamelgebouw Het Kruispunt Live en het jeugd- en jongerenwerk van KijkopWelzijn urban activiteiten voor in het bijzonder, kwetsbare en eenzame jongeren van 12 tot en met 18 jaar.
Hoe is het project gefinancierd?
Door het Fonds voor Cultuurparticipatie is een projectsubsidie van € 65.000 toegekend.
Zwijndrecht
KunZt
Waar gaat het om?
KunZt is een tentoonstellingsruimte in het historische raadhuis. Het is een ontmoetingsplek waar bezoekers elkaar kunnen inspireren. De exposities bij KunZt zijn voor en door iedereen: aanstormend talent, scholieren, professionals, culturele verenigingen en ook amateurs uit de regio. Elke expositie is weer anders en verrassend. Rond exposities worden vaak leuke extra activiteiten en workshops georganiseerd. Bij een tentoonstelling kunnen bezoekers 4 dagen per week gratis naar binnen lopen om te genieten van de expositie en voor een praatje.
Hoe is het project gefinancierd?
Het project is financieel gesteund door de gemeente Zwijndrecht.
Lansingerland
Cultuurcoach
“De cultuurcoach verbindt culturele partijen aan elkaar om samenwerking tot stand te brengen en kennis te delen. Bijvoorbeeld door een aantal keer per jaar cultuurplatforms te organiseren waarvoor alle cultuurpartners worden uitgenodigd. En het koppelen van partijen wanneer ze soortgelijke ideeën hebben of als er bijvoorbeeld subsidiemogelijkheden zijn waarbij samenwerking wordt verlangd. Dit kan ook samenwerking met een ander domein zijn, zoals onderwijs en het sociaal domein.”
Wat is de betrokkenheid van de gemeente?
De gemeente is de opdrachtgever van Lansingerland Beweegt, de organisatie van waaruit de sport- en cultuurcoaches werken.
Welke organisatie en samenwerkingspartners zijn erbij betrokken?
Middels een aanbesteding is de Sportief Besteed Groep geselecteerd. Deze organisatie heeft Lansingerland Beweegt in het leven geroepen om de inzet van de sport- en cultuurcoaches te realiseren. Op dit moment zijn er 2 sportcoaches, een cultuurcoach en een verenigingsondersteuner aan de slag binnen Lansingerland Beweegt.
Hoe is het project gefinancierd?
De financiering van circa € 150.000 is geregeld via de Brede Regeling Combinatiefuncties. De gemeente ontvangt vanuit de Rijksbijdrage € 60.000 en zorgt met een eigen bijdrage van € 90.000 voor de overige 60% van het totaal.
Wat heeft de cultuurcoach teweeggebracht?
De cultuurcoach is een belangrijke schakel in het netwerk van culturele partijen in Lansingerland. Daarnaast stimuleert zij nieuwe culturele projecten voor de inwoners en legt zij de verbinding tussen cultuur in relatie tot specifieke doelgroepen. Dankzij de cultuurcoach is het contact tussen culturele partijen geïntensiveerd, heeft cultuur een duidelijke plek binnen projecten binnen het van oorsprong ‘sociaal domein’ met betrekking tot kansengelijkheid, eenzaamheid e.d. En door de inzet van de cultuurcoach worden er nieuwe projecten in de gemeente opgestart met betrekking tot bijvoorbeeld talentontwikkeling. Daarmee is de cultuurcoach een belangrijke schakel in het uitbreiden van het cultuuraanbod in de gemeente.
Cultuurcoach Linda ter Horst aan het woord
Als cultuurcoach zorg ik ervoor dat creatieve ideeën uit het culturele veld worden omgezet in concrete acties en projecten. Waar de beleidsmedewerker cultuur zich vooral richt op het creëren van het cultuurbeleid, ben ik als cultuurcoach juist heel praktisch werkzaam. Ik denk dat die 2 functies elkaar daarom mooi aanvullen. De basis van mijn rol als cultuurcoach is het opbouwen en verder uitbouwen van een netwerk van cultuurpartners, maar ook partners binnen het sociaal domein en het onderwijs. Ik neem de tijd een relatie met hen op te bouwen waardoor ze hun zorgen, ideeën en uitdagingen met mij delen. Door de open relatie kan ik hen vervolgens concreet helpen door samen naar een oplossing te zoeken. Bij het ene vraagstuk koppel ik het terug aan de beleidsmedewerker cultuur en kijken we gezamenlijk naar de mogelijkheden. Bij het andere vraagstuk koppel ik de cultuurpartner aan een andere partner. En bij weer een ander vraagstuk help ik actief om een creatief idee om te zetten in een projectplan, help ik bij de subsidieaanvraag en draag ik bij aan het aantrekken van concrete samenwerkingspartners en het zoeken van locaties etc.
Door mijn aanwezigheid in de gemeente hebben cultuurpartners, maar ook partners uit andere domeinen, een rechtstreeks aanspreekpunt om hen verder te helpen met hun culturele vraagstukken. Zeker in de cultuursector, waar veel zzp’ers werkzaam zijn, merk ik dat partners het heel fijn vinden om een sparringpartner te hebben. Vaak zijn dit creatieve geesten die inhoudelijk de mooiste ideeën hebben, maar de zakelijke werkzaamheden daaromheen een uitdaging vinden. Ik kan ze als cultuurcoach hier goed in aanvullen en er zorg voor dragen dat het niet bij dromen blijft, maar dat ideeën echt omgezet worden in concrete acties.
Zo heb ik sinds mijn start als cultuurcoach in de gemeente Lansingerland geholpen om de volgende ideeën om te zetten in projecten:
Project Talentontwikkeling
Een projectplan voor Talentontwikkeling onder vmbo-leerlingen van Melanchthon Business School Bleiswijk is door de cultuurcoach opgesteld. Dit plan is tot stand gekomen naar aanleiding van de behoefte vanuit het vo in Lansingerland om meer samen te werken met culturele aanbieders, en uitgewerkt naar idee van Jolanda Wagenaar van Stichting Jay’s Place. Dit plan wordt deels gefinancierd door de gemeente Lansingerland en voor de overige financiering wordt er in 2023 een aanvraag ingediend bij het Fonds voor Cultuurparticipatie.
Lang Leve Kunst
Het project Lang Leve Kunst is voortgekomen uit een van de eerste cultuurplatforms. Dit project richt zich erop om, door middel van samen kunstkijken en kunstmaken, eenzaamheid te verminderen bij 65-plussers in gemeente Lansingerland. Waar kunstzinnig therapeut Yvonne Peschier en plaatselijke kunstenaars inhoudelijk samenwerken, heb ik als cultuurcoach ervoor gezorgd dat het mogelijk is dit project uit te voeren. Ik heb als cultuurcoach bijgedragen aan het schrijven van het projectplan, heb de subsidie aangevraagd en fungeer nu als penvoerder. Ik bewaak de voortgang, beheer het budget en verzorg de verantwoording richting het fonds.
Aansluiting projecten sociaal domein
Kom Erbij: dit is een projectgroep die ontstaan is naar aanleiding van de coronagelden om eenzaamheid te verminderen. Samen met de sportcoach en een aantal andere organisaties in de gemeente (Humanitas, Bibliotheek Oostland, Welzijn Lansingerland, Jongerenwerk en muziek-/dans-/zangschool Jay’s Place) werken we samen door met behulp van een activiteitenplatform op het gebied van sport en cultuur, eenzaamheid te bestrijden.
Alzheimer DWO/Dementieketen Lansingerland: in deze werkgroep denk ik als cultuurcoach (samen met mijn collega sportcoach kwetsbare doelgroepen) mee aan het meer bekendheid geven aan de ziekte dementie. We zetten hiervoor rondom Wereld Alzheimer Dag actief de middelen ‘sport en cultuur’ in om mensen met deze ziekte en hun naasten/mantelzorgers te verbinden en een moment van ontspanning te geven. We kijken nu gezamenlijk hoe we dit ook voor lange termijn kunnen borgen.
Open Cultuurdag
Momenteel zijn we bezig een Open Cultuurdag van de grond te krijgen. Ook hierin is een overkoepeld persoon essentieel en speel ik als cultuurcoach een essentiële rol om iedereen bij elkaar te krijgen. In de basis is iedere partner toch voornamelijk bezig met de eigen organisatie/vereniging en kan de cultuurcoach een belangrijke rol spelen in het stimuleren, samenbrengen en verbinden van de partners.
De toekomst
Daarnaast staan er nog verschillende plannen op de agenda voor dit jaar, zoals het creëren van een platform waarop al het sport- en cultuuraanbod voor de jeugd gepresenteerd wordt, cultuuractiviteiten verbinden aan kwetsbare doelgroepen om zo hun welzijn te vergroten, en stimuleren dat er een cultureel aanbod komt voor kinderen met een beperking.
Genoeg ideeën dus waarmee ik als cultuurcoach praktisch aan de slag kan en er zo zorg voor draag dat inwoners in Lansingerland in aanraking komen met cultuur. Dat verbindt mensen en draagt bij aan hun mentale vitaliteit, geluksgevoel en talentontwikkeling.